Natuurlijk weet iedereen dat borstvoeding het beste is voor een baby. Soms zijn er echter omstandigheden waardoor drinken aan de borst niet lukt of kan of heb je als moeder bewust gekozen voor flesvoeding . Zeker wanneer een baby prematuur of ziek geboren is kost het tijd voor een baby volledig aan de borst kan, en soms lukt het helaas helemaal niet. Bij deze categorie baby’s is het zelfs vaak zo dat ook drinken uit een fles moeizaam gaat.
Een baby die op tijd en gezond geboren wordt heeft van nature de kunst van het drinken onder de knie. Het zuigen gaat reflexmatig en de coördinatie zuigen-slikken-ademen gaat eigenlijk vanzelf.
Bij een baby die te vroeg of ziek geboren wordt gaat het vaak net even anders. De zuigontwikkeling van deze baby’s verloopt anders als bij gezond geboren baby’s.
Vanaf een zwangerschapsduur van 32 tot 34 weken ontwikkelt een baby een goede coördinatie tussen zuigen, slikken en ademen. Wanneer het precieze moment is, is per baby verschillend. De ene baby is eerder aan drinken toe dan de andere baby Dit is afhankelijk van conditie, ontwikkeling en eerdere problemen van de baby. Hierdoor komt het regelmatig voor dat een baby tijd nodig heeft om te leren drinken en daarnaast sondevoeding krijgt.
In het ziekenhuis wordt voor deze baby’s dan gebruik gemaakt van de Early Feeding Skills (EFS). Deze methode is in 2003 ontwikkeld door een Amerikaanse verpleegkundige; Suzanne Thoyre.
Vanuit de EFS wordt beschreven hoe je je baby het beste kunt voeden, zodat het voeden zo ontspannen en veilig mogelijk verloopt.
Wanneer is je baby “klaar” voor de voeding?
Voor elke voeding is het belangrijk om te kijken of je baby klaar is voor de voeding. Een baby is klaar als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
· Hij is voldoende wakker en heeft voldoende energie
· Hij is ontspannen. Dit zie je doordat je baby in een prettige houding ligt waarbij zijn spieren ontspannen zijn. De armen en benen van de baby zijn gebogen.
· Hij opent zelf zijn mond, met de tong omlaag wanneer de tepel of de speen van de fles over de bovenlip of wang gestreken wordt. Dit noemen we de “rooting reflex”.
Je baby voorbereiden op een voeding
Het is belangrijk dat je baby wakker is voor de voeding. Dit helpt om problemen zoals verslikken te voorkomen. Als het tijd is om te drinken maak je je baby rustig wakker. Dit doe je door zachtjes tegen je kind te praten en het dekentje rustig weg te halen. Ook door je baby rustig te verschonen krijgt hij de gelegenheid om wakker te worden.
Als je baby wakker is, maar heel onrustig, probeer hem dan eerst te kalmeren. Dit doe je door je baby vast te houden en het hoofdje, armen en benen goed te ondersteunen. Natuurlijk kun je je baby ook troosten of op een fopspeen laten zuigen.
Probeer te voorkomen dat alle energie verloren gaat aan onrust. Soms is het beter om eerst te starten met voeden en pas tussendoor te verschonen.
Aandachtspunten tijdens het voeden
Zorg voor rust en stilte. Probeer mogelijke afleidingen te vermijden en richt je volledige aandacht op je baby. Laat een voeding maximaal 20 -30 minuten duren. je baby krijgt immers nog iedere 3 uur voeding. Wanneer hij langer dan een half uur over de voeding doet, blijft er een te korte tijd over om te slapen. Een pasgeboren baby heeft immers maar een wakkertijd van zo’n 45 minuten. Je baby zal hierdoor oververmoeid raken waardoor zelf drinken uiteindelijk nog moeizamer gaat en je in een vicieuze cirkel terecht komt.
Zijligging
De houding is bij voedingsproblemen en leren drinken heel belangrijk. De baby ligt in zijligging op je schoot, met de benen gebogen en de armen gebogen in midline positie. Het hoofd hoger dan de voeten. Hierdoor kun je je baby tevens goed observeren en anticiperen op signalen die je bij je baby ziet. Je zult hierdoor bijvoorbeeld sneller zien wanneer je baby zich dreigt te verslikken en daarop ingrijpen. Wanneer een baby zich verslikt kan hij het drinken als iets negatiefs gaan zien waardoor er een aversie tegen de fles ontstaat.
Ook bij baby’s die last hebben van reflux kan voeden in zijligging goed helpen. Door je baby op zijn linkerzijde te laten drinken, vergroot je de ruimte tussen de onderkant van de maag en de slokdarm. Hierdoor komt de voeding minder makkelijk omhoog en zal je baby minder snel spugen of last hebben van reflux.
Kan je baby deze houding zelf niet vast houden, dan kan het soms helpen om hem los in te wikkelen. Het voordeel van zijligging is dat het de meest natuurlijke houding is om te drinken. Het drinken in rugligging is eigenlijk een heel passieve manier van drinken, de voeding loopt vanzelf vanuit de fles achter in de keel. Drinken in zijligging is juist een actieve manier, je baby moet zelf moeite doen en kan zelf het tempo bepalen. Je baby heeft dan dus meer controle over het drinken. Ook verslikt je baby zich minder snel doordat de melk niet direct achter in de mond loopt, maar eerst in de wang. Hierdoor kan hij het rustig wegslikken. Daarnaast is het makkelijker voor hem om door te ademen en pauzes te nemen tijdens het drinken.
Pauzes tijdens het voeden
Je kunt je baby in zijligging ook makkelijk pauzes geven tijdens het drinken door de fles te kantelen.(Pacen) De melk loopt dan terug in de fles waardoor je baby dan de mogelijkheid krijgt om een paar keer te ademen en even uit te rusten. Over het algemeen zal je baby stoppen met zuigen wanneer er geen voeding meer uit de speen komt. Merk je dat je baby toch fanatiek door zuigt, dan is het beter de speen helemaal even uit het mondje te halen. Hiermee voorkom je dat hij veel lucht zuigt die uiteindelijk weer grote luchtbellen in de maag gaan vormen.
Eigen houding tijdens het voeden
Of je nu borstvoeding of flesvoeding geeft, het is altijd belangrijk om je baby goed te ondersteunen tijdens het voeden. Denk hierbij ook aan een ontspannen houding voor jezelf waarbij je arm en rug ondersteund worden. Het kan prettig zijn om je voeten op een voetenbankje te zetten en je baby bijvoorbeeld op een borstvoedingskussen te leggen. Ook dit zorgt ervoor dat je baby tijdens het voeden rustig ligt. Wanneer je zelf ontspannen zit, is je baby ook rustiger tijdens het voeden. Let er wel op dat je baby niet te lekker ligt. Wanneer je baby teveel ontspant zal hij sneller in slaap vallen met als gevolg dat hij niet meer wil drinken. In dat geval is het beter om het kussen weg te halen en je vrije hand onder het hoofdje van je baby te leggen.
Stress signalen
Tijdens het voeden is het belangrijk om goed op stress-signalen van je baby te letten. Stress tijdens het drinken kan erg afleiden en voor een onprettige ervaring zorgen. Als je stress-signalen ziet, helpt het om je baby pauzes te geven of (tijdelijk) te stoppen met de voeding. Stress-signalen duiden erop dat je baby de melk niet goed kan verwerken of slikken, wat verslikken tot gevolg kan hebben.
Om stress te vermijden is het goed om te weten welke stress-signalen je baby kan laten zien:
· Wenkbrauwen optrekken of fronsen
· Neusvleugelen (neusvleugels opvallend spreiden)
· Ballen van de vuistjes en krommen van de tenen
· Naar achter gooien van het hoofd en spieren aanspannen
· Zwaaien met armen naar opzij of armen juist slap laten hangen (uit de midline positie)
· Strekken van armen en benen (overstrekken)
· Verandering van kleur van de huid (bleek of grauw zien)
· Verslikken, hoesten of kokhalzen
· Piepend of klakkend geluid maken
· Hoofd wegdraaien van de borst of speen
Flesadvies
In de praktijk blijkt dat er geen fles bestaat die perfect is voor alle baby’s. Hierdoor is het soms even zoeken naar een fles (en speen!) die bij jou baby past.
Wel is het belangrijk om een fles te zoeken die een ontluchtingssysteem heeft en een niet te grote speen heeft. De brede hals flessen zijn hierdoor vaak minder geschikt.
Een “SlowFlow” speen zorgt ervoor dat de stroom melk beperkt wordt. Een voorbeeld hiervan is een Dr. Browns fles met een prematuren speen of een Difraxfles met een SlowFlow (dental) speen.
De Slowflow spenen van Dr Browns zijn er in verschillende snelheden (van Ultra preemie tot level 1) waarbij de Ultrapreemie de langzaamste flow heeft. Doordat de voeding hierbij minder snel uit de speen komt zal je baby zich ook minder snel verslikken. Bij sommige baby’s waarbij het drinken moeizaam gaat zal het soms dan al voldoende zijn om een speen met een langzamere flow op de fles te zetten.
Loop je thuis tegen vragen of problemen aan ten aanzien van de voeding? Ook hiermee kun je bij mij terecht. Vaak is 1 consult al voldoende om eens bij een voeding mee te kijken en een passende fles te vinden.
